کد مطلب:21314 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

راه هاي به دست آوردن كنترل حواس چيست و در اخلاق اول شجاعت مطرح است يا اعتماد به نفس يا برعكس؟

كنترل حواس به اين معناست كه انسان بتواند فكر خود را روي كار فعلي تثبيت و متمركز كند. تمركز فكر يا دقت تعبير ديگري از كنترل حواس است. حواس پرتي - كه مقابل كنترل حواس است - مغز را خسته كرده كيفيت كار را پايين آورده و موجب انزجار از كار مي شود. دانشمندان راه هايي براي تمركز فكر و دقت پيشنهاد كرده اند كه به چند مورد اشاره مي كنيم. در واقع اين امور تمريناتي براي كنترل حواس و تمركز است: 1- راه رفتن به طوري كه به هر قدم توجه كنيد و آن را با اين فكر كه «پاي راستم را به جلو مي گذارم حالا پاي چپم را به جلو مي گذارم» همراه كنيد و به همين ترتيب روزي چند دقيقه تمرين كنيد. 2- تصويري را جلوي خود قرار دهيد و با دقت هر چه تمام تر خطوط سايه روشن ها و رنگ هاي آن را در نظر بگيريد سپس چشم ها را بسته و اندر عالم خيال اين تصوير را مجسم كرده و رنگ ها سايه و خطوط آن را در ذهن ترسيم كنيد. از يك تصوير ساده شروع كنيد و سپس به تصوير مشكل تر بپردازيد. 3- يك صفحه از كتابي را به انتخاب خود به دقت بخوانيد سپس كتاب را بسته و آنچه را خوانده ايد در چند كلمه خلاصه كنيد. بايد نظرات نويسنده را به طور كامل يادداشت نماييد سپس خلاصه خود را با متن اصلي مقايسه كنيد و صحت آن را كنترل كنيد. بعد تمرين را با مطالعه دو صفحه متوالي سپس سه صفحه يا بيشتر ادامه دهيد. البته گاهي افرادي كه از قدرت عادي دقت برخوردارند به علت ناراحتي هاي جسماني يا رواني يا اشتغال به فكري در تمركز فكر دچار مشكل مي شوند. از اين رو بايد سعي كنند به تدريج مشكل را بر طرف نمايند. اعتماد به نفس توجه فرد به توانايي هاي خود و استفاده از آنهاست و شجاعت عدم ترس در برخورد با سختي ها و قوت نفس در مبارزه با مشكلات است. انسان در ابتدا لازم است اعتماد به نفس به دست آورد. يعني به توانايي خود باور داشته باشد و در مرحله بعد با استفاده از توانايي ها با مشكلات برخورد كند و از آنها هراسي نداشته باشد. از اين رو شجاعت در مرتبه بعد از اعتماد به نفس قرار مي گيرد. اعتماد به نفس دو ركن دارد: 1- شناخت استعدادها و توانايي هاي خود -2 باور به اين توانايي ها. در مرحله اول بايد فرد به خود شناسي بپردازد و ابعاد وجود خويش را به خوبي ارزيابي كند خداوند به هر كس استعداد خاصي داده است. سيد بن طاووس بر اين عقيده بود كه هر انسان در زمينه اي نابغه است. گردش امور دنيا به اين است كه هر فرد استعدادي ويژه در زمينه اي داشته باشد تا امور گوناگون دست به دست هم داده و جامعه بشري را به حركت در آورد. هر فرد بايد استعداد ويژه خود را بشناسد و آن را به كار بندد. پس از شناخت توانايي ها طبعا فرد به آنها باور پيدا مي كند. مرحله بعدي براي كسب اعتماد به نفس استفاده از توانايي ها در حل مشكلات و پيشبرد امور است. در اين جا قوت نفس لازم است. روان شناسان اين امر را بعد انگيزشي فرد مي نامند. اموري در تقويت انگيزه فرد موءثر است: الف) ورزش هاي پر تحرك. در تحقيقات روان شناسي به دست آمده است كه افراد پرتحرك - كه به طور پيوسته اقدام به ورزش هاي بدني مي كنند - موفقيت بيشتري در برخورد با مشكلات دارند. ب ) اگر سنگيني را به عهده گرفته و تمام سعي خود را در جهت انجام آن به كار گيرد قوت نفس بيشتري پيدا مي كند. ج ) به دست آوردن تكيه گاهي براي روح كه قدرتي مافوق همه نيروهاي مادي داشته باشد. چنين پناهگاهي خداوند متعال است كه قدرت مطلقه حاكم بر هستي است. توكل بر خداوند قدرتي به انسان مي دهد كه در مقابل قوي ترين افراد مي ايستد و در سخت ترين شرايط به حل مشكلات مي پردازد. امام(ره) با توكل بر خدا از هيچ قدرتي نمي هراسيد و به مقاومت در برابر همه مشكلات پرداخت و ملت را نيز به چنين مقاومتي دعوت كرد و به حق در اين مقاومت پيروز شد. همان گونه كه همه ديديم رزمندگان اسلام در جبهه هاي جنگ با توكل به خدا به موفقيت هاي چشمگيري نائل شدند. از اين رو انسان با توكل به خدا به قدرت بي نهايتي متصل مي شود كه خود نيز داراي قوت مي شود. براي كسب شجاعت نيز راه هايي پيشنهاد كرده اند: اولا تحصيل قوت نفس كه مبدأ و منشأ شجاعت است. ثانيا فرد براي كسب شجاعت بايد خود را به كارهاي دشوار وادارد و به اموري كه ترسناك است مشغول كند. مثلا با تعدادي از دوستان با ايمان خود گاهي شبها يكي دو ساعت به كوه پيمايي بپردازد. مطالعه كتاب هاي زير در زمينه هاي فوق سودمند خواهد بود: 1- قدرت تفكر ژوزف مورفي ترجمه هوشيار رزم آرا 2- قدرت اراده محمد حسين سروري 3- غلبه بر ترس خستگي ادوارد اسپنسرث